dijous, 14 de febrer del 2019

VERBS (1r batxillerat)


  • DEFINICIÓ: paraules que indiquen accions...
  • CONJUGACIONS
    • 1a: verbs que acaben en -ar
    • 2a: verbs que acaben en -er o -re
    • 3a: verbs que acaben en -ir
  • PERSONA (1a, 2a, 3a)/ NOMBRE (singular/ plural):
    • jo, tu, ell/ella, nosaltres, vosaltres, ells/elles
  • MODE:
    • indicatiu: veritats, informacions, realitats
    • subjuntiu: desitjos o possibilitats
    • imperatiu: ordres
  • TEMPS
    • present
    • passat
    • futur
  • ASPECTE:
    • perfet: acció acabada
    • imperfet: acció inacabada
  • FORMES SIMPLES/ COMPOSTES (amb el verb auxiliar HAVER)/ PERIFRÀSTIQUES (amb el verb anar)
  • FORMES NO PERSONALS: 
    • Infinitiu: cantar
    • Gerundi: cantant
    • Participi:cantat



FORMES VERBALS

MODE INDICATIU: 

  • SIMPLES
    • present: JO CANT, TU CANTES, CANTA, CANTAM, CANTAU, CANTEN.
    • pretèrit imperfet: JO CANTAVA, TU CANTAVES, CANTAVA, CANTÀVEM, CANTÀVEU, CANTAVEN.
    • passat simple: (JO CANTÍ), TU CANTARES, ELL CANTÀ, NOSALTRES CANTÀREM, VOSALTRES CANTÀREU, ELLS CANTAREN.
    • futur: CANTARÉ, CANTARÀS, CANTARÀ, CANTAREM, CANTAREU, CANTARAN. 
    • condicional: CANTARIA, CANTARIES, CANTARIA, CANTARÍEM, CANTARÍEU, CANTARIEN.
  • COMPOSTES
    • perfet (indefinit)HE CANTAT, HAS CANTAT...
    • plusquamperfet: HAVIA CANTAT, HAVIES CANTAT...
    • passat perifràstic: VAIG CANTAR, VARES CANTAR...
    • futur perfet: HAURÉ CANTAT, HAURÀS CANTAT...
    • condicional perfet: HAURIA CANTAT, HAURIES CANTAT...
    • passat anterior: HAGUÍ CANTAT, HAGUERES CANTAT, HAGUÉ CANTAT, HAGUÉREM CANTAT, HAGUÉREU CANTAT, HAGUEREN CANTAT
    • passat anterior perifràstic: VAIG HAVER CANTAT, VAS/VARES HAVER CANTAT, VA HAVER CANTAT, VAM/VÀREM HAVER CANTAT, VAU/VÀREU HAVER CANTAT, VAN/VAREN HAVER CANTAT

MODE SUBJUNTIU: desitjos (----> verb voler + ...)

  • SIMPLES: 
    • present: JO CANTI, TU CANTIS, ELL CANTI... 
    • imperfet: CANTÀS, CANTASSIS, CANTÀS, CANTÀSSIM, CANTÀSSIU, CANTASSIN.
  • COMPOSTES: 
    • perfet: HAGI CANTAT, HAGIS CANTAT...
    • plusquamperfet: HAGUÉS CANTAT, HAGUESSIS CANTAT...


MODE IMPERATIU (present): -, CANTA TU, CANTI, CANTEM, CANTAU, CANTIN



IMPERSONALS: 

  • infinitiu: CANTAR
  • gerundi: CANTANT
  • participi: CANTAT, CANTADA, CANTATS, CANTADES
  • infinitiu compost: HAVER CANTAT
  • gerundi compost: HAVENT CANTAT







  • VERBS REGULARS: els que segueixen els models i no varien mai el LEXEMA o ARREL
  • VERBS IRREGULARS: varien el LEXEMA. 

  • Caça/ caces
  • passeja/ passegen
  • anava/ vaig
  • entenc/ entenen/ entendré
  • sé/ sabia/ sabrem... 
  • feies/ faran...
  • ...




REMARQUES
  • NORMES NOVES ---> (agenda p.72)
    • Verb SER o ESSER: jo som/ jo soc
    • 1a persona present (-igar) --> c: jo pessic, abric, investic, oblic...
    • Altres: jo mud (verb mudar), jo cap (verb caber), jo desitj, jo obr, jo corr, o empenc, jo estrenc, jo passeig, jo viatj, jo puig (de pujar)... 
  • Les formes NO PERSONALS poden funcionar com a altres categories gramaticals: 
    • INFINITIU pot fer funció de NOM: Està prohibit fumar. Menjar a deshora és dolent. 
    • GERUNDI pot fer d'ADVERBI: Arribava tremolant. 
    • PARTICIPI pot fer d'ADJECTIU: Era una notícia ben rebuda
  • Ordres EN imperatiu (o subjuntiu si són negatives), NO ES FAN EN INFINITIU. 
    • 1r, COPIAU els enunciats (*1r, COPIAR els enunciats)
    •  NO FUMEU! (* no fumar)
  • En sortir de classe/ Quan sortiu de classe (* al sortir de classe)
  • Els gerundis impliquen accions anteriors o simultànies, però mai posteriors a la del verb principal: 
    • Va arribar somrient a tothom. 
    • *Va arribar tard, perdent l'autobús--> Va arribar tard i va perdre l'autobús. 
  • Els gerundis en -GUENT i -QUENT són incorrectes: 
    • *dormiguent, correguent, visquent, beguent
    • dormint, corrent, vivint, bevent...


PERÍFRASIS VERBALS: 
2 verbs amb una sola idea (alguns duen preposició)

VERB AUXILIAR conjugat + VERB PRINCIPAL (amb continugut) en forma no personal
  • AMB INFINITIU: 
    • haver de: HAS D'ESTUDIAR
    • caldre: CAL QUE ESTUDIÏS
    • deure: DEU ESTAR CANSADA
    • anar a: QUAN TU HAS ARRIBAT, ANAVA A SORTIR
    • estar a punt de: ESTAVA A PUNT DE SORTIR
    • poder: PODEM APROVAR... 
    • deixar de: DEIXA DE MOLESTAR
    • tornar a : TORNA A ENTRAR
    • voler: VOL APROVAR
    • començar a: COMENÇA A ESTUDIAR
    • soler: SOL ARRIBAR TARD
  • AMB GERUNDI: 
    • anar : ANAVEN AARRIBANT
    • estar: ESTAVA ESTUDIANT
    • passar: S'HA PASSAT TOTA L'HORA DORMINT
    • trobar-se: EN JOAN ES TROBA TREBALLANT
    • acabar: SEMPRE ACABA PASSANT... 
  • AMB PARTICIPI: 
    • quedar: HA QUEDAT ACABAT
    • tenir: HO TENIM BEN ACLARIT. 

Diversos tipus: d'obligació,de probabilitat, de possibilitat... 

VERB SER/ VERB ESTAR?
  • Na Marta és a Sineu. (Hi ha anat a fer un cafè)
  • Na Marta està a Sineu. (Viu a Sineu, fa feina a Sineu...)
  • La casa està a Sineu. (està situada a...)
  • En Joan és simpàtic.  (qualitat permanent, així és)
  • En Joan està simpàtic. (en l'actualitat)

https://www.verbs.cat/ca/
Els verbs conjugats (diversificació IES Marratxí)






CORRECCIÓ D'ACTIVITATS:
1.

  • En Joan ahi no va poder venir, però avui ha vengut/ vendrà.
  • Quants de caramels d'has menjat avui dematí?
  • Ma mare vol que jo aprovi les matemàtiques. 
  • Els teus pares volien que tu arribassis a casa més prest. 
  • T'he vist aquest matí dins el Mercadona, què compraves? (estaves comprant?)

2. 
  • ESCRIUS
  • DESCANSAVEN, HAN DESCANSAT, VARES DESCANSAR, HAVIEN DESCANSAT, DESCANSAREN
  • APROVARÀ
  • SORTÍEM, SORTÍREM, VÀREM SORTIR, HAVÍEM SORTIT, HEM SORTIT
  • COPIAU
  • CONDUEIX
  • DORMIA, HE DORMIT, HAVIA DORMIT, VAIG DORMIR
  • VENDREU

3. 
  • COURE-COENT-CUIT 
  • RESPONDRE-RESPONENT-RESPOST
  • TENIR-TENINT-TENGUT
  • MOURE-MOVENT-MOGUT
  • CAURE-CAIENT-CAIGUT
  • DEURE-DEVENT-DEGUT
  • SABER-SABENT-SABUT
  • DEPENDRE-DEPENENT-DEPÈS
  • DIR-DIENT-DIT
  • IMPRIMIR-IMPRIMINT-IMPRÈS
  • VIURE-VIVINT-VISCUT
  • TREURE-TRAIENT-TRET
  • MOLDRE-MOLENT-MOLT (abans duia accent mòlt)
  • EMPÈNYER-EMPENYENT-EMPÈS
  • APARÈIXER-APAREIXENT-APAREGUT
  • COBRIR-COBRINT-COBERT
  • RESOLDRE-RESOLENT-RESOLT
  • ESTABLIR-ESTABLINT-ESTABLERT
4. 
  • CONCÓRRER
  • ABATRE
  • PERCBRE
  • RECÓRRER
  • EMETRE
  • INCLOURE
  • INTERROMPRE
  • OMETRE

5.
  • NO ENCENGUIS EL LLUM!
  • NO REPRENGUIS LA LECTURA!
  • NO VENGUIS DEMÀ!
  • NO DIGUIS TOTA LA INFORMACIÓ!
  • NO EMPRENGUIS LA RUTA!
  • NO DETENGUIS EL SOSPITÓS!
  • NO ENTRETENGUEU EL PERSONAL!
  • NO BEGUIS MÉS AIGUA!
  • NO RETENGUIS ELS DINERS!
  • NO CORRIS MÉS DE PRESSA!
  • NO LI ESCRIGUIS UN MISSATGE!
    NO SUSPENGUIS L'ACTE!

6. 
  • continuarà fent: de duració
  • podia haver arribat: de possibilitat  (***hagués volgut: plusquamperfet de subjuntiu)
  • va tirant: de reiteració
  • pots anar: de possibilitat 
  • han de fer: d'obligació
  • anar passant: reiteració


7. 
CANTAREM: 1a persona del futur simple d'indicatiu del verb CANTAR (1a conjugació)
     (**** si digués CANTÀREM: seria passat simple)
SORTIA: 1a/3a persona del pretèrit imperfet d'indicatiu del verb SORTIR (3a conjugació)
HAURÍEM PENSAT: 1a persona del plural del condicional compost d'indicatiu del verb PENSAR (3a conjugació)
SALTÀVEU: 2a persona del plural del pretèrit imperfet d'indicatiu del verb SALTAR (1a)
TEMERAN: 3a persona del plural de futur simple d'indicatiu del verb TÉMER (2a)
HE ESTUDIAT: 1a persona del singular del passat perfet d'indicatiu del verb ESTUDIAR (1a)
ESTIMASSIS: 2a persona del singular del pretèrit imperfet de subjuntiu del verb ESTIMAR (1a)
HAURÀS DORMIT: 2a persona del singular del futur perfet d'indicatiu del verb DORMIR (3a) 








Cap comentari:

Publica un comentari a l'entrada